Làng Vũ Đại ngày ấy trong tác phẩm “ Chí phèo” của Nam Cao ngày nào hay còn gọi là làng Đại Hoàng nơi vùng quê chiêm trũng của xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân (Hà Nam) nay nổi tiếng với nghề kho cá trắm. Cá kho nơi đây còn được “xuất ngoại” đi nhiều nơi.
Không chỉ có thế, mà nơi đây đã được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho biết bao danh lam thắng cảnh đẹp, vừa có vùng đồng chiêm trũng, vừa có núi non hang động kì thú, phong cảnh sơn thủy hữu tình, là quê hương của những làng nghề thủ công truyền thống nổi tiếng, những lễ hội lớn được nhiều người biết đến.
Món cá kho Nhân Hậu ngon Hà Nam cũng là một trong những cái nôi của nền nghệ thuật truyền thống, tiêu biểu như: hát chèo, múa hát dậm Quyển Sơn, múa hát Lải Lèn, hát trống quân, đặc biệt là Dân ca giao duyên vùng ngã ba sông Móng. Cá kho Nhân Hậu Đến với Hà Nam bạn cũng không nào quên đi nhưng món ăn đặc sản nổi tiếng như chuối Ngự Đại Hoàng, bánh đa cá rô đồng , Bánh cuốn chả, rượu Vọc và đặc biệt có một món ăn đậm chất quê hương “cá kho Đại Hoàng“. Đặc sản cá kho Nhân Hậu – Hà Nam
Làng Đại Hoàng hay có tên gọi khác làng Vũ Đại (gắn liền với mối tình Thị Nở Chí phèo) là tên gọi ngày xưa, hiện nay là làng Nhân Hậu xã Hòa Hậu huyện Lý Nhân tỉnh Hà Nam vốn rất nổi tiếng với nghề kho cá.
Nói đến món cá kho, ắt hẳn tất cả các vùng miền trên giải đất hình chữ S đều biết. Nhưng với cá kho của làng Vũ Đại, hay còn gọi là làng Đại Hoàng, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân rất đặc biệt. Cá kho ở đây là một nghề lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Để có một nồi cá kho giá trị phải qua rất nhiều công đoạn tuyển chọn và đun nấu nghiêm ngặt. Cá kho ở Đại Hoàng chủ yếu là loại cá trắm. Cá được ướp bằng riềng, kho trong niêu đất và ăn vào dịp Tết Nguyên đán.
Lâu dần nó trở thành món ăn đặc sản nơi đây, hễ cứ nhà nào có khách quý từ xa về là gia đình lại kho cá đãi khách, mọi người khi ăn đều thấy ngon thấy vị đặc biệt rồi truyền tai nhau mua nhưng niêu cá về cho gia đình bạn bè cùng thưởng thức. Rồi mỗi lần có người con Đại Hoàng xa quê lại mang theo hương vị Cá Kho để làm quà tặng tiếp đãi bạn bè…
Điều đặc biệt là những ai đã từng thưởng thức qua 1 lần cá kho Đại Hoàng đều không thể quên được hương vị đặc biệt của nó! cái vị ngon ngọt bùi ngậy thơm lưng mà chỉ nhờ bí quyết từ xưa để lại của làng Đại Hoàng mới làm ra được.
Người ta còn quan niệm, nếu gia đình nào không có niêu cá kho riềng vào ngày Tết thì Tết đó mất to. Người dân làng Đại Hoàng kho cá bán quanh năm, nếu có đơn đặt hàng. Nhưng cơ hội để làm ăn trong năm là vào dịp Tết Nguyên đán. Có những gia đình kho cả tấn cá để bán ra các địa phương lân cận, thậm chí cả khách du lịch nước ngoài.
Một số công đoạn của việc kho cá bắt đầu từ tháng 10 Âm lịch. Đầu tiên, người dân đi đặt cá ngon ở những cơ sở uy tín để đến đầu tháng chạp bắt cá về thả vào bể dự trữ trong nhà. Ngoài ra, chuẩn bị các nguyên liệu, gia vị để kho cá. Niêu được chọn kỹ từ Thanh Hóa về rồi đem luộc qua nước sôi để đảm bảo độ rắn chắc và loại bỏ các tạp chất, tăng độ chịu nhiệt khi kho cá.
Cách làm món cá kho Đại Hoàng (đặc sản cá kho làng Vũ Đại nổi tiếng):
* Cần chuẩn bị:
– Niêu đất: được làm từ loại đất được lấy từ Thanh Hóa hay Nghệ An để đảm bảo tốt về độ bền trong quá trình kho cá. lưu ý là trước khi dùng để kho cá niêu cần phải được “tôi” (bỏ nắm gạo vào trong) và đem phơi nắng cho chắc
– Củi: tốt nhất là là loại củi nhãn bởi nó có thể giữa nhiệt tốt và đượm trong quá tình kho, tuyệt đối ko nên dùng gỗ xoan sẽ làm mất mùi cá
– Gia vị: gừng, giềng , chanh, nước cốt cua đồng, hành , tiêu (hoặc ớt ), nước cốt xương sườn lợn ….
Xếp cá vào niêu:
Xếp cá vào niêu:
– Niêu rửa sạch xếp 1 lớp gừng phía dưới đáy niêu vừa chống cháy cá khi cạn nước và tạo cho cá có vị thơm
– Cá trắm đen loại bỏ đầu và đuôi được xắt khúc nhỏ cho vào niêu trên lớp gừng xếp cùng các gia vị khác
– Trên cùng phủ 1 lớp gừng, dưới đều nước cốt cua đồng
* Bắt đầu kho
– Đặc sản cá kho Làng Chí Phèo – Hà Nam Cá kho lang Chí Phèo Đầy vung đưa niêu lên kiềng và kho với củi nhãn, trong quá trình kho cần thêm nước dùng ( tức kẹo đắng ) vào nước cốt chanh, Cá kho Hà Nam nước cốt của và một số gia vị cổ truyền khác có pha thêm chút nước để thường xuyên tra vào làm cá được ngập nước, phải cho nồi cá sôi sùng sục trong suốt 15 – 17 tiếng đồng hồ. Đặc sản cá kho Hà Nam ngon tuyệt
– Kho đến cạn nước cuối cùng là được
* Bảo quản vận chuyển
– Cá kho xong cần để nguội cho săn chắc và đóng hộp cho tiện trong quá trình vẫn chuyển và bảo quản trong vòng 5-7 ngày (mà không cần dùng chất bảo quản)
